Cơn lốc đô thị đã xóa đi nhiều dấu vết cổ xưa của thành phố biển xinh đẹp này, nhưng những tên xóm, tên làng thuở cha ông đi mở cõi thì vẫn còn nguyên đó…
Phải là người “Nha Trang gốc” ( hoặc như Gã yêu Nha Trang với tình yêu nguyên vẹn) mới cảm nhận hết nỗi ngậm ngùi khi cơn lốc đô thị hóa đã lấy đi một phần ký ức của họ ngay tại những làng chài ven biển này. Trong chuỗi bài viết LÀNG CỔ NHA TRANG XƯA VÀ NAY do Gã sưu tầm biên soạn lại chủ yếu tìm lại dấu tích xưa dù chỉ còn là cái tên…
Từ năm 1653 đến giữa thế kỷ XIX, Nha Trang vẫn là một vùng đất còn hoang vu và nhiều thú dữ thuộc Hà Bạc, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh. Chỉ qua hai thập niên đầu thế kỷ XX, bộ mặt Nha Trang đã thay đổi nhanh chóng. Với Nghị định ngày 30 tháng 8 năm 1924 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang trở thành một thị trấn. Thị trấn Nha Trang hình thành từ các làng cổ: Xương Huân, Phương Câu, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phước Hải.
Bài 1: LÀNG CỔ XƯƠNG HUÂN
Làng Xương Huân xưa gồm các xóm: Xóm Cồn, Xóm Lách và Xóm Hà Ra. Năm 1935, khi thị trấn Nha Trang lên thị xã Nha Trang, thị xã chia thành 5 phường, Xương Huân thuộc PHƯỜNG ĐỆ NHẤT.
Trước năm 1975, Xương Huân là phường thuộc thị xã Nha Trang, quận Vĩnh Xương, tỉnh Khánh Hòa. Sau năm 1975, Xương Huân cũng là phường và từ năm 1977 là phường thuộc TP Nha Trang. Làng cổ Xương Huân có ngôi ĐÌNH CỔ XƯƠNG HUÂN.
Hiện tại, tư liệu Gã đi tìm còn thiếu và đang bổ sung đó là:
Tại sao có tên Xương Huân ?
Thành Hoàng là ai? ( ai có công lập làng cổ Xương Huân)
